Alan Turing was een van de meest invloedrijke wetenschappers van de 20e eeuw, maar zijn baanbrekende werk zou wellicht onopgemerkt zijn gebleven zonder zijn onvermoeibare nieuwsgierigheid, intellectuele moed en vermogen om buiten de gebaande paden te denken. In deze uitgebreide biografie verkennen we Turings baanbrekende bijdragen op het gebied van wiskunde, informatica, codekraken en kunstmatige intelligentie – en hoe zijn ideeën de moderne wereld vormgaven, ondanks de tegenwerking waar hij mee te maken kreeg.
Geboren in 1912 in Londen, waren Turings intellectuele gaven duidelijk zichtbaar vanaf jonge leeftijd. Hij leerde zichzelf lezen op zesjarige leeftijd en overtrof al snel zijn leeftijdsgenoten in probleemoplossend vermogen. Op zijn kostschool ontdekte Turing zijn passie voor logica, wiskunde en de natuurwetenschappen. Hier kwam hij voor het eerst in aanraking met theorieën die zijn levenswerk zouden bepalen.
Turing ging in 1931 naar de Universiteit van Cambridge om de theoretische grondslagen van berekening en logica te bestuderen. Hij dompelde zich onder in het werk van wiskundigen als Hilbert en Gödel, die diepe vragen stelden over de grenzen van de wiskunde. Door gedachte-experimenten ontwikkelde Turing het concept van de ‘Turing machine’ – waarmee hij een van de grondleggers van de informatica werd.
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, had Groot-Brittannië dringend Turings brein nodig. Hij sloot zich aan bij de codekrakers in Bletchley Park, waar Poolse wiskundigen de basis van de Enigma-code al hadden gekraakt. Turing leidde de inspanningen om het decoderingsproces te mechaniseren met zijn voorgestelde ‘bombes’ – electromechanische toestellen die sneller Enigma-instellingen konden breken door systematisch duizenden mogelijkheden per uur te testen. Zijn bijdragen worden genoemd als reden waarom de oorlog minstens twee jaar korter duurde.
Na de oorlog ontwierp Turing een van de allereerste elektronische programmeerbare computers – de ACE (Automatic Computing Engine) – bij het National Physical Laboratory. Hoewel primitief, demonstreerde de ACE fundamentele principes van opgeslagen programma’s en geheugen die centraal staan in moderne pc’s. Tegelijkertijd legde Turings baanbrekende paper uit 1950 over artificiële intelligentie de basis voor de zoektocht naar menselijk niveau AI, die tot op de dag van vandaag voortduurt.
Helaas werd Turing in 1952 vervolgd vanwege zijn homoseksualiteit, chemisch gecastreerd en beroofd van zijn veiligheidsmachtiging midden in de Koude Oorlog. Gedeprimeerd pleegde hij twee jaar later op 41-jarige leeftijd zelfmoord. De Britse overheid bood in 2009 haar excuses aan voor hoe ze een van haar briljantste zonen had behandeld. Tegenwoordig wordt Turing gevierd als een visionaire wetenschapper wiens werk de fundamenten van de informatica legde en nog steeds diepgaand relevant is.
Samengevat was Alan Turing een genie die in zijn korte leven immense bijdragen leverde die de wereld vormgaven. Zijn verhaal herinnert ons eraan dat vooruitgang vaak plaatsvindt dankzij intellectuele rebelleren die bereid zijn buiten de lijnen te denken en grenzen die hen worden opgelegd, te weigeren. Turing was zeker een baanbrekende wetenschapper voor zijn tijd.
