Chien-Shiung Wu, geboren op 29 mei 1912 in Liuhe, provincie Jiangsu, China, was een baanbrekende Chinese-Amerikaanse fysicus. Ze is vooral bekend voor haar experimentele bewijs dat het principe van pariteitsbehoud niet geldt in zwakke subatomaire interacties, een ontdekking die diepe implicaties had voor de fysica.
Wu’s vroege opleiding vond plaats in China, waar ze in 1934 afstudeerde aan de Nationale Centrale Universiteit in Nanjing. Haar academische uitmuntendheid en haar passie voor wetenschap dreven haar naar de Verenigde Staten, waar ze haar afstudeeronderzoek begon aan de Universiteit van Californië in Berkeley. Daar studeerde ze onder de leiding van Ernest O. Lawrence, een Nobelprijswinnaar en pionier in de kernfysica.
In 1940 behaalde Wu haar Ph.D. aan Berkeley, wat het begin markeerde van een opmerkelijke carrière. Ze begon met lesgeven aan Smith College en Princeton University, waar ze haar kennis deelde en de volgende generatie fysici inspireerde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, in 1944, sloot ze zich aan bij de Divisie voor Oorlogsonderzoek aan de Columbia University, waar ze werkte aan stralingsdetectie en bijdroeg aan het Manhattan Project.
Na de oorlog bleef Wu aan Columbia University, waar ze haar onderzoek en onderwijs voortzette. In 1957 werd ze benoemd tot Dupin Professor of Physics, een erkenning voor haar uitstekende bijdragen aan de fysica. Het was in deze periode dat ze haar beroemdste experiment uitvoerde, waarbij ze empirisch bewijs leverde voor de schending van de pariteitswet in zwakke interacties. Dit experiment, vaak het Wu-experiment genoemd, was cruciaal voor het weerleggen van de eerdere overtuiging dat pariteit altijd behouden blijft.
Wu’s werk op het gebied van pariteitsschending kreeg brede erkenning en onderscheidingen. Ondanks haar cruciale rol, werd de Nobelprijs voor Natuurkunde in 1957 toegekend aan haar mannelijke collega’s, Tsung-Dao Lee en Chen-Ning Yang, die de mogelijkheid van pariteitsschending hadden getheoretiseerd. Wu’s uitsluiting van de Nobelprijs blijft een opvallend voorbeeld van de genderbias die vrouwen in de wetenschap historisch hebben ondervonden.
Gedurende haar carrière ontving Wu talrijke eerbewijzen en onderscheidingen die haar uitzonderlijke bijdragen aan de fysica weerspiegelden. Ze was de eerste vrouw die diende als president van de American Physical Society, en in 1975 werd ze de eerste levende wetenschapper die een asteroïde naar zich vernoemd kreeg, asteroïde 2752 Wu Chien-Shiung. Bovendien werd Wu in 1975 onderscheiden met de National Medal of Science en in 1978 met de Wolf Prize in Physics.
Wu’s nalatenschap reikt verder dan haar wetenschappelijke prestaties. Ze was een gepassioneerd pleitbezorger voor vrouwen in de wetenschap en sprak vaak over de uitdagingen en barrières die vrouwen in het veld tegenkomen. Haar doorzettingsvermogen en succes dienen als inspiratie voor talloze vrouwen die een carrière in de wetenschap en techniek nastreven.
Chien-Shiung Wu overleed op 16 februari 1997 in New York City, maar liet een nalatenschap van wetenschappelijke excellentie en pleitbezorging voor vrouwen in de wetenschap achter. Haar baanbrekende werk blijft fysici over de hele wereld beïnvloeden en inspireren, en benadrukt het belang van experimenteel bewijs bij het uitdagen en verfijnen van wetenschappelijke theorieën.
Wu’s leven en carrière getuigen van de kracht van doorzettingsvermogen, intellect en passie. Haar bijdragen aan de fysica hebben niet alleen ons begrip van de natuurlijke wereld vooruit geholpen, maar ook de weg vrijgemaakt voor toekomstige generaties wetenschappers, vooral vrouwen, om hun dromen na te jagen en hun stempel te drukken op de wereld van de wetenschap.
